Het klimaatpanel van de Verenigde Naties (Intergovernmental Panel on Climate Change of IPCC) heeft op 28 februari 2022 het tweede deel van zijn zesde evaluatierapport “AR6 Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability” gepubliceerd.
Dit rapport is het tweede in een reeks van 4, opgesteld door Werkgroep 2, en behandelt de effecten van, de aanpassing aan en de kwetsbaarheid voor klimaatverandering.
De andere rapporten handelen over:
- Rapport 1 – De wetenschappelijke basis (Werkgroep 1 - augustus 2021)
- Rapport 3 - Beperking van de klimaatverandering (Werkgroep 3 – maart 2022)
- Rapport 4 - Het syntheserapport (september 2022).
Elk IPCC-rapport gaat vergezeld van een technische samenvatting en een "Samenvatting voor beleidsmakers” (Summary for Policymakers). Deze laatste werd goedgekeurd tijdens de plenaire vergadering van het IPCC, die plaatsvond van 14 tot en met 27 februari 2022.
België was vertegenwoordigd door een delegatie onder leiding van deskundigen van de POD Wetenschapsbeleid (Alexandre Fernandes) en het Plateforme wallonne GIEC / UCLouvain (Prof. Jean-Pascal van Ypersele en zijn team).
Dankzij hun inspanningen kon België er mee voor zorgen dat de wetenschappelijke boodschappen uit het rapport in duidelijke en toegankelijke taal nauwkeurig werden weergegeven in de samenvatting voor beleidsmakers.
Ziehier een overzicht van de belangrijkste boodschappen van dit tweede rapport:
- Door de mens veroorzaakte klimaatverandering heeft wijdverbreide negatieve gevolgen en veroorzaakt verlies en schade aan de natuur en de mens; een toename van extreme weersomstandigheden heeft onomkeerbare gevolgen voor natuurlijke en menselijke systemen, waardoor zij hun aanpassingsvermogen te boven gaan.
- Maatregelen om de opwarming van de aarde te beperken tot ongeveer 1,5°C zouden het verlies en de schade aanzienlijk beperken ten opzichte van hogere opwarmingsniveaus, maar kunnen ze niet allemaal wegnemen (een opwarming van 1,5°C zou onvermijdelijk leiden tot een toename van talrijke klimaatgevaren en meerdere risico's inhouden voor ecosystemen en mensen).
- Op middellange tot lange termijn (na 2040) zijn de geëvalueerde effecten tot verscheidene malen groter dan die welke momenteel worden waargenomen; hun omvang en de daarmee samenhangende risico's zijn sterk afhankelijk van maatregelen voor uitstootvermindering (mitigatie) en aanpassing (adaptatie) op korte termijn, en nemen toe met elke toename van de opwarming van de aarde; de doeltreffendheid van de aanpassing om de klimaatrisico's te verminderen, zal afnemen met de toenemende opwarming.
- De kwetsbaarheid van ecosystemen en mensen voor klimaatverandering verschilt aanzienlijk tussen en binnen regio's. De meest kwetsbare mensen en systemen worden onevenredig zwaar getroffen. Ongeveer 3,3 tot 3,6 miljard mensen leven in omstandigheden die zeer kwetsbaar zijn voor klimaatverandering.
- De effecten en risico’s van klimaatverandering zullen in wisselwerking staan met andere (niet-klimaatgebonden) risico's, hetgeen zal resulteren in gecombineerde risico's en cascaderisico's in alle sectoren en regio's.
- De instandhouding van de biodiversiteit en van de ecosystemen is van fundamenteel belang voor een klimaatbestendige ontwikkeling, gezien de bedreigingen die de klimaatverandering inhoudt en de rol die zij spelen bij de aanpassing aan en de beperking van de gevolgen van klimaatverandering; de instandhouding van de veerkracht van de biodiversiteit en de ecosysteemdiensten wereldwijd hangt af van de effectieve en billijke instandhouding van ongeveer 30-50% van het land, het zoete water en de oceanen in de wereld.
- De inspanningen op het vlak van ontwikkeling en aanpassing laten toe om de kwetsbaarheid voor klimaatverandering te verminderen. Om de aanpassing van de menselijke systemen en de ecosystemen uit te voeren, te bespoedigen en te ondersteunen zijn gunstige randvoorwaarden van essentieel belang; deze omvatten politiek engagement en toezicht, institutionele kaders, beleid en instrumenten met duidelijke doelstellingen en prioriteiten, een betere kennis van de effecten en oplossingen, de mobilisering van en toegang tot adequate financiële middelen, toezicht en evaluatie, en inclusieve governanceprocessen.
- De vroegere en huidige ontwikkelingstendensen hebben de mondiale klimaatbestendige ontwikkeling niet vooruitgeholpen en hebben de blootstelling van de ecosystemen en de mensen aan klimaatrisico's vergroot; acties voor een mondiale klimaatbestendige ontwikkeling zijn dringend geboden.
- De keuzes en maatregelen van de samenleving in het komende decennium zullen bepalend zijn voor de mate waarin trajecten op middellange en lange termijn een klimaatbestendige ontwikkeling mogelijk zullen maken; de vooruitzichten voor een klimaatbestendige ontwikkeling zullen steeds beperkter worden indien de uitstoot van broeikasgassen niet snel wordt verminderd (vooral indien de opwarming van de aarde met 1,5 °C op korte termijn wordt overschreden).
Meer informatie
- Het volledige rapport, de technische samenvatting en de samenvatting voor beleidsmakers (in het Engels)
- Het persbericht (in het Engels)
- Kernboodschappen (waaronder grafieken) van de samenvatting voor beleidsmakers gepubliceerd door het Plateforme wallonne pour le GIEC / UCLouvain (in het Frans)
- Nieuws van Belspo (POD Wetenschapsbeleid)