Voor wie is CBAM bedoeld?
Het CBAM is niet gericht op derde landen, maar op de ingebedde emissies van producten die in de Europese Unie worden ingevoerd in de specifieke sectoren, namelijk cement, staal en ijzer, aluminium, meststoffen, elektriciteit en waterstof.
De lijst van sectoren zou in de loop van de tijd kunnen worden uitgebreid om indirecte emissies van alle CBAM-goederen in aanmerking te nemen en dezelfde criteria zullen worden toegepast.
Wat is het verband met het EU-ETS?
CBAM is ontworpen om de EU-regeling voor de handel in emissierechten (EU-ETS) te weerspiegelen. Dit zorgt ervoor dat binnenlandse en ingevoerde producten een gelijkwaardige koolstofprijs betalen en is daarom niet-discriminerend en verenigbaar met de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) en de andere internationale verplichtingen van de EU.
In het kader van het herziene EU-ETS zullen kosteloze emissierechten in de sectoren die onder het CBAM vallen, vanaf 2026 op een niet-lineair traject worden uitgefaseerd over een periode van 9 jaar. In deze sectoren zal het CBAM symmetrisch worden ingevoerd bij de geleidelijke afschaffing van kosteloze emissierechten, waardoor Europese en buitenlandse industrieën worden gestimuleerd om te innoveren en hun emissies te verminderen.
In de overgangsfase zal het CBAM het verschil toepassen tussen de werkelijke emissies van ingevoerde goederen en de emissies die worden gedekt door gratis ETS-rechten die worden gebruikt door dezelfde goederen die in de EU worden geproduceerd. Dit zal zorgen voor een gelijke behandeling van ingevoerde en in de EU geproduceerde goederen.
CBAM en derde landen?
CBAM is een niet-discriminerende maatregel en is zelfs gericht op handelspartners en marktdeelnemers in derde landen. Het is dus geen maatregel die met protectionisme kan worden gelijkgesteld.
In feite zal rekening worden gehouden met de werkelijke emissies van individuele producenten bij de productie van CBAM-goederen die in de EU worden ingevoerd. Als een land effectieve klimaatmaatregelen implementeert, zal dit resulteren in een lager koolstofgehalte van geïmporteerde producten, en dus zal de aanpassing lager of helemaal niet nodig zijn.
CBAM zal niet worden toegepast naast de koolstofprijs die al in derde landen wordt toegepast als daar al een koolstofprijs wordt betaald (via een ETS of koolstofbelasting) zonder korting op uitvoer. Als importeurs kunnen aantonen dat er al een koolstofprijs is toegepast in het land van productie van de ingevoerde CBAM-goederen en dat er geen uitvoercompensatie of -korting is toegepast, kan de overeenkomstige prijs in mindering worden gebracht op het uiteindelijk te betalen bedrag. Als de betaalde prijs gelijk is aan de ETS-koolstofprijs, dan is de aanpassing gelijk aan nul.
Daarnaast kan de EU internationale overeenkomsten sluiten met derde landen om de berekening van de koolstofprijs te vereenvoudigen.
Als derde landen het EU-ETS of een ander volledig gekoppeld ETS toepassen, zijn zij vrijgesteld van het CBAM.
Op de CBAM-pagina van DG TAXUD is meer informatie te vinden over de EU-steun aan ontwikkelingslanden en minst ontwikkelde landen bij de uitvoering van het CBAM en de groene transitie.
Hoe wordt de betrouwbaarheid van de gerapporteerde informatie gewaarborgd?
De Europese Commissie zal, samen met de NBA’s, de gerapporteerde emissies en de overeenkomstige handel voortdurend monitoren om praktijken van omzeiling en niet-naleving van de CBAM-verordening en de afgeleide wetgeving daarvan vast te stellen.
Tijdens de definitieve periode worden verificaties uitgevoerd en bevat het verificatieverslag informatie over de kwantificering van emissies en de wijze waarop deze emissies aan de verschillende soorten goederen worden toegeschreven. De verificateur wordt geaccrediteerd overeenkomstig specifieke accreditatieregels (die de Commissie tijdens de overgangsperiode moet vaststellen). In overeenstemming hiermee zullen de jaarlijkse CBAM-verklaringen vergezeld gaan van kopieën van emissieverificatieverslagen.
Er zullen sancties worden opgelegd wanneer een CBAM-aangever goederen in het douanegebied van de Unie binnenbrengt zonder te voldoen aan de verplichtingen die zijn vastgesteld in de CBAM-verordening (Verordening (EU) 2023/956).
Wordt de scope van het CBAM uitgebreid?
Eind 2025, tegen het einde van de overgangsperiode en het begin van de definitieve periode, zal de Europese Commissie de tenuitvoerlegging van het CBAM volledig evalueren om na te gaan of wijzigingen nodig zijn om een doeltreffender en efficiëntere uitvoering te waarborgen.
Op basis van de gegevens die tijdens de overgangsperiode zijn verzameld, zal bij de evaluatie ook zorgvuldig worden nagegaan of het CBAM kan worden uitgebreid tot andere onder de EU-ETS vallende goederen en sectoren die risico lopen op koolstoflekkage (zie artikel 30, lid 2, van de CBAM-verordening). Een uitbreiding van het CBAM-toepassingsgebied vereist een wetgevingsvoorstel van de Commissie, gevolgd door een wijziging van de CBAM-verordening door het Europees Parlement en de Raad.