Tussen september en november 2022 coördineerde de Dienst Klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid thematische debatten ('klimaattafels'), die stakeholders, experten en academici samenbrachten om het federale klimaatbeleid binnen de kerndomeinen fiscaliteit en duurzame financiën, energie, transport en mobiliteit, circulaire economie en federale overheidsgebouwen, te evalueren en aanbevelingen te doen voor de versterking ervan.
De input en aanbevelingen die daaruit voortkwamen, zijn verwerkt in een samenvattend rapport dat op 27 januari 2023 werd voorgelegd aan de regering en het parlement.
Deze resultaten zullen een input vormen voor het ontwerp van actualisering van de federale bijdrage aan het ontwerp van Nationaal Energie- en Klimaatplan (NEKP 2021-2030), dat tegen 30 juni 2023 moet voorgelegd worden aan de Europese Commissie.
Tussen september en november 2022 vonden er in totaal 10 klimaattafels plaats (2 debatrondes per domein), waaraan meer dan 300 deelnemers deelnamen. Deze deelnemers formuleerden meer dan 60 schriftelijke aanbevelingen in aanvulling op de input tijdens de thematische debatten. Ook vertegenwoordigers van de gewesten hebben kunnen deelnemen aan en reageren op de debatten indien er een interactie was met het gewestelijke beleid.
Vaak terugkerende ideeën waren dat:
- de klimaattafels een meerwaarde geven aan het federale governancekader.
- de algemene oriëntatie van de federale routekaarten in elk van de federale kerndomeinen ondersteund wordt.
- er wel nood is aan een verdere concretisering en een planmatige aanpak. Hieraan gekoppeld zijn er noden in termen van budgettering op korte, middellange en lange termijn.
- er nood is aan meer samenhang en een betere coördinatie waarbij de federale beleidscyclus een centrale rol kan spelen. De versterking van de federale beleidscyclus was ook één van de eisen.
- de afstemming van het beleid met dat van andere beleidsniveaus, waaronder deze van de gewesten, volledig ontoereikend is.
- in vele domeinen gewezen wordt op het gebrek aan publieke middelen voor de financiering van investeringen in zowel infrastructuur (vervoer, openbare gebouwen, enz.) als in personeel.
- er een sterke behoefte is aan expertise (methoden, gegevens, enz.) in verschillende domeinen, aan meer evaluatie. Bijzondere aandacht moet gaan naar andere dimensies, waaronder innovatie, rechtvaardige transitie, (energie)armoede en gendergelijkheid. Er wordt gepleit voor een systeembenadering voor zowel bestaande als bijkomende maatregelen.
- een klimaatwet een rol zou kunnen spelen om om de meeste lacunes op te vangen.
Het is mijn expliciete bedoeling om het federale governancekader te blijven versterken en ‘future proof’ te maken door het volgend jaar ook juridisch te verankeren. Een planmatige aanpak is een conditio sine qua non als we de ambitie die van ons verwacht wordt, willen consolideren om te evolueren naar een klimaatneutrale en klimaatweerbare samenleving, met een toekomst voor onze jongeren en met bijzondere aandacht voor innovatie, armoedebestrijding, meer gendergelijkheid én een rechtvaardige transitie.