Op woensdag 28 november 2018 publiceerde de Europese Commissie de Communicatie ‘A clean planet for all – A European strategic long-term vision for a prosperous, modern, competitive and climate neutral economy’. Dit volgde op de oproep van de Europese Raad in maart 2018 om binnen het jaar een voorstel van strategie te publiceren. In het kader van de Overeenkomst van Parijs worden de Europese Unie en haar lidstaten – en dus ook België - namelijk uitgenodigd om tegen 1 januari 2020 een dergelijke langetermijnstrategie in te dienen. Deze oproep werd eveneens verankerd binnen de recent aangenomen Verordening inzake de governance van de Energie-Unie.
De nieuwe strategische visie van de Europese Commissie toont hoe de Europese Unie klimaatneutraal kan worden door :
- te investeren in realistische technologische oplossingen,
- burgers te engageren
- actie in sleutelsectoren, zoals industrieel beleid, financiering en onderzoek, in lijn te brengen met de langetermijndoelstellingen,
- tegelijk sociale rechtvaardigheid en een ‘just transition” te garanderen.
De visie omvat zowat alle beleidsterreinen en is in lijn met de doelstelling uit de Overeenkomst van Parijs om de stijging van de wereldwijde gemiddelde temperatuur ruim onder 2 °C te houden en ernaar te blijven streven de stijging te beperken tot 1,5 °C. Om de rest van de wereld de weg te wijzen richting klimaatneutraliteit, moet de EU deze bereiken tegen 2050.
De opzet is niet om nieuwe doelstellingen af te spreken, maar om een visie en een richting aan te geven, plannen op te maken en stakeholders, onderzoekers, ondernemers en burgers te inspireren om nieuwe en innovatieve industrieën, businessmodellen en daaraan gelinkte jobs te creëren.
De visie stelt de EU in staat om anderen aan te tonen dat de transitie naar een klimaatneutrale economie mogelijk en voordelig is. De strategie onderzoekt alle opties die lidstaten, bedrijven en burgers hebben om onze economie te moderniseren en de levenskwaliteit van de Europeanen te verbeteren. Ze tracht een sociaal rechtvaardige transitie te garanderen en de competitiviteit van de Europese economie en industrie op de globale markten te versterken, waarbij jobs van hoge kwaliteit en duurzame groei in Europa worden verzekerd, terwijl ook andere milieu-uitdagingen (bv. qua luchtkwaliteit en biodiversiteit) worden aangepakt.
Het is nu aan de lidstaten en het Europees Parlement om zich over deze visie richting een klimaatneutraal Europa in 2050 te buigen. De strategie is echter ook een uitnodiging aan alle Europese instellingen, de nationale parlementen, de bedrijfswereld, de ngo’s, de steden en gemeenten, maar ook de burgers (en in het bijzonder de jeugd), om deel te nemen aan het maatschappelijk debat en ervoor te zorgen dat de EU leiderschap kan blijven tonen en haar internationale partners kan aansporen hetzelfde te doen.
Dit geïnformeerde debat op Europese schaal moet de EU daarna in staat stellen om een ambitieuze strategie aan te nemen en in te dienen bij het VN-Klimaatverdrag tegen begin 2020, zoals gevraagd in de Overeenkomst van Parijs.